کُلخُنگ؛ گیاه معجزه آسا برای سلامتی + خواص و مضرات آن

کُلخُنگ یک نوع پسته کوهی است. میوه ای از خانواده پسته به شمار می رود. درخت آن خودرو است. 2 تا 9 متر ارتفاع دارد.

این میوه از نظر ظاهری ریز به طول 5 میلی متر، گرد و کروی و دارای مغز روغنی است. در ابتدا که این میوه کال است به رنگ صورتی سپس قرمز و زمانیکه کاملاً می رسد سبز تیره می شود. بنه در مصرف خوراکی به دو صورت کال و رسیده قابل استفاده است. میوه کال آن بسیار ترش و خوشمزه است. اصولا برای ترشی استفاده می شود.

محل تولد درخت بَنِه

در مناطق کوهستانی با آب و هوای گرم و خشک متولد می شود. این گونه در استان های فارس، کردستان، خراسان، کرمان، یزد، اصفهان، لرستان و تهران وجود دارد. علاوه بر ایران در کشورهایی مثل افغانستان، ترکیه، پاکستان و استرالیا هم رشد می کند.

به چه نام هایی شهرت دارد؟

در هر منطقه به زبان محلی خود نامی گذاشته اند که همه در حقیقت گویای یک چیز هستند. در زبان کردی (بنشت یا جاجک)، در زبان لری (کُلِنگ یا کُلخِنگ)، در زبان منطقه هرمزگان (کَسور یا کَسودَنگ)، در زبان خراسانی ها (خنجک)، در کشور ترکیه (مِلَنجیک) نامیده شده است. در زبان علمی Pistacia atlantica گفته می شود. به دلیل سبز تیره وریز بودن آن به حبه الخضرا معروف می باشد.

جالبه که بدانید همه اجزای این درخت قابل استفاده است. علاوه بر مصرف خوراکی این میوه از شیره آن در صنایع مختلف به کار گرفته می شود.

هرآنچه که میخواهید در مورد مصرف سقز این درخت بدانید…

سقز درحقیقت همان شیره و صمغ است. کاملا چسبناک و غلیظ است. صمغ آن سبزرنگ است که به آن بَنِه هم گفته می شود در کردی بانه بنشت و در لری بویژه میگویند.

این ماده ارزشمند در مصارف درمانی-پزشکی، صنعتی و سنتی قابل استفاده است.

بخش درمانی-پزشکی

به دلیل خاصیت ضد التهابی و میکروبی که دارد به عنوان آنتی بیوتیک استفاده میشود. جایگزین کم خطری در مقابل استفاده از آنتی بیوتیک هاست. همچنین به عنوان ضد عفونی کننده هم به کار گرفته می شود.

بخش سنتی

از سقز آن روغن زرد رنگی درست می شود که به آن طلای پنهان ایران هم می گویند که به دو صورت خوراکی و مالشی استفاده می شود. قابل استفاده در درمان بیماری های ذیل می باشد:

یبوست، مشکلات گوارشی (سوء هاضمه، زخم معده، اثنی عشر)، مشکلات مفاصل و روماتیسمی (علی الخصوص افراد با رطوبت بالا در بدن)، مشکلات کبدی و طحال، کم خونی، تقویت اعصاب، پوست و مو، کمردرد و…

بخش صنعتی

قابل استفاده در صنایع ذیل می باشد:

تهیه آدامس، عطر، خوشبوکننده ها، واکس، چرم، چاپ، نرم کننده ها و … استفاده می شود. به جز از سقز و مصرف خوراکی دانه عصاره آن را گرفته و برای طعم دهی به داروهای تلخ استفاده می شود.

ارزش غذایی پسته کوهی

شامل ویتامین‌های A، C، D و E، مواد معدنی از قبیل آهن، فسفر، منیزیم و روی است. هر 100 گرم پسته وحشی شامل حدود ۵۰۰ گرم کالری، ۲۴ گرم پروتئین، ۴۵ گرم چربی و ۲۸ گرم کربوهیدرات است.

ارزش غذایی آن نسبت به پسته معمولی و آجیل بسیار بیستر است. در مطالعات علمی نشان داده شده که خاصیت آنتی اکسیدانی این میوه نسبت به هم رسته خود بسیار قابل ملاحظه تر است. رابطه آن با بیماری دیابت مورد تحقیق قرار گرفته، نشان داده که میوه، صمغ و عصاره پسته کوهی علاوه بر کنترل قند بر زخم پای دیابتی تاثیر مثبتی داشته است.

مانند هم رسته خود در رفع کم خونی بسیار کارآمد است. پیشنهاد اولیه پزشکان و اطبا سنتی به این افراد می باشد. این افراد لازم است به صورت روزانه به اشکال مختلف (روغن خوراکی، مصرف دانه، پودر و خلال در میان غذا و…) در برنامه غذایی خود داشته باشند.

سخن پایانی: پسته وحشی گیاهی ارزشمند در زمینه های متفاوت است. متاسفانه دانش و آگاهی در زمینه این گیاه بسیار پایین است. نیازمند اطلاع رسانی و تبلیغات بیشتر می باشد تا عموم راجع به ارزش های این میوه بدانند.

**راه ارتباطی با ما در شبکه های مجازی:

اینستا @Nil_Gostar